حفاظت در برابر تماس مستقیم و غیرمستقیم

تمام تجهیزات الکتریکی که از ولتاژ اصلی استفاده می کنند، باید حداقل دو سطح از حفاظت را برای کاربران فراهم کنند. این کار به این علت است که اگر یکی از لایه های حفاظتی با مشکل روبه رو شد، لایه های حفاظتی دیگر باقی مانده باشند. در صنعت تولید لوازم الکتریکی، استاندارد بین المللیIEC تجهیزات الکتریکی را با توجه به این که هر کدام چه نوع حفاظتی را در برابر #شوک_الکتریکی تامین می کنند به 5 کلاس مختلف دسته بندی کرده است.
کلاس 0: تجهیزات کلاس صفر هیچ اتصال زمینی برای حفاظت در برابر شوک الکتریکی ندارند و تنها یک سطح #عایق بین اجزای برقدار و کاربر وجود دارد. این تجهیزات تنها برای استفاده در مناطق خشک مناسب هستند.
کلاس 01: در تجهیزات کلاس 01 علاوه بر عایق اولیه، ترمینال جداگانه ای برای اتصال #سیم_زمین نیز در نظر گرفته شده است. در این تجهیزات به علت دو رشته بودن کابل تغذیه، سیم اتصال زمین باید به صورت جداگانه به بدنه ی دستگاه متصل شود. با جدا بودن سیم زمین از کابل تغذیه ی اصلی، امکان قطع آن در هنگام کار دستگاه وجود دارد.
کلاس 1: در تجهیزات کلاس 1، حفاظت به وسیله ی ترکیبی از عایق های اولیه و سیم اتصال زمین تامین می شود. عایق بندی بین اجزای برقدار و قسمت های رسانا مانند قاب، شاسی، بدنه و ... به عنوان حفاظت عمومی و سیم زمین به عنوان حفاظت تکمیلی در نظرگرفته می شود.
کلاس 2: در این روش حداقل از دو عایق یا عایق تقویت شده استفاده می شود این عایق بین قسمت های برقدار و قسمت های فلزی در دسترس کاربر قرار می گیرد. حفاظت عمومی توسط اولین لایه ی عایق فراهم می شود و اگر حفاظت عمومی شکست بخورد، هنوز حفاظت تکمیلی یعنی لایه ی دوم عایق وجود دارد.
کلاس 3: این تجهیزات با #ولتاژ بسیار پایین و ایمن کار می کنند و می توانند دارای یک #ترانسفورماتور داخلی با عایق خاص و تقویت شده نیز باشند. #ولتاژ_تغذیه این کلاس بیش از 50V AC و 120V DC نبوده و نمی تواند شوک الکتریکی ایجاد کند

فیوز کات اوت و کاربرد آن

فیوز کات_اوت یکی از ارزان ترین و ساده ترین راه های حفاظت در شبکه های فشار متوسط بوده و از سه قسمت پایه، غلاف و لینک تشکیل شده است. در داخل غلاف کات اوت یک فیوز ذوب شونده تحت عنوان لینک کات اوت وجود دارد. این المان پس از ذوب شدن مدار را قطع کرده و دیگر قابل استفاده نیست.
فیوز کات اوت برای حفاظت ترانسفورماتور و شبکه های کوتاه در مدل های کندکار، تندکار و دو زمانه ساخته می شود. در صورت سوختن المان، غلاف کات اوت رو به پائین آویزان می شود. با این ساختار می توان از فاصله ی دور متوجه سوختن المان شد. بعلت برقدار بودن یک سمت پایه کات اوت، هرگونه قطع و وصل این فیوز با چوب پرچ یا عایق انجام می شود.

 قطع و وصل کات_اوت در شبکه توزیع

 یکی از کارهای روزمره سیمبانان شبکه قطع و وصل کات اوت 20 کیلوولت است که نیاز به ممارست و توانایی فیزیکی دارد.
پرش (استیک) عایقی که میتوان توسط آن قطع و وصل را انجام داد بایستی دارای استحکام فیزیکی و عایقبندی الکتریکی مناسب باشد تا در حین انجام کار دچار اشکال و حادثه نگردد.

کنتاکتور چیست و طرزکار آن

کنتاکتور یک کلید مغناطیس است که وقتی ولتاژ مورد نظر به آن اعمال میشود یک سری کنتاکت (یا کلید) باز را بسته و یک سری کنتاکت بسته را باز میکند.که با استفاده از این خاصیت مدارهای مختلفی میتوان مدارهای زیادی رو طراحی کرد.

ساختمان کنتاکتور:
این کلید از دو هسته به شکل E یا U که یکی ثابت و دیگری متحرک است و در میان هسته ثابت یک بوبین یا سیم پیچ قرار دارد،تشکیل شده است. وقتی بوبین به برق وصل میشود با استفاده از خاصیت مغناطیسی، نیروی کششی فنر را خنثی میکند و هسته فوقانی را به هسته تحتانی متصل کرده باعث میشود که تعدادی کنتاکت عایق شده از یکدیگر به ترمینال های ورودی و خروجی کلید متصل میشود و یا باعث باز شدن کنتاکت های بسته کنتاکتور بسته کنتاکتور گردد.
در صورتی که مدار تغذیه بوبین کنتاکتور قطع شود ،در اثر نیروی فنری که داخل کلید قرار دارد هسته متحرک دباره به حالت اول باز میگردد.

🔵 مزایای استفاده از کنتاکتور:

۱. مصرف کننده می تواند از راه دور کنترل می شود.

۲. مصرف کننده میتواند از چند محل کنترل شود.

۳. امکان طراحی #مدار_فرمان اتوماتیک برای مراحل مختلف کار مصرف کننده وجود دارد.

۴. سرعت قطع و وصل کلید زیاد و استهلاک آن کم است.

۵. از نظر حفاظتی مطمئن ترند و حفاظت مطمئن تر و کامل تری دارند.

۶. عمر موثرشان بیشتر است.

۷. هنگام قطع برق،مدار مصرف کننده نیز قطع می شود و به استارت مجدد پیدا میکند؛ در نتیجه از خطرات وصل ناگهانی دستگاه جلو گیری می کند.

ترانس ولتاژ PT) Potentional Transformer)

 ترانس ولتاژ PT) Potentional Transformer)
در شبکه های فشار قوی نیاز به نمونه برداری ولتاژ از شبکه فشار قوی می باشد بنابراین باید ولتاژهای بالا را به ولتاژهای پایین که معمولاً 100 یا 110ولت می باشد و برای مقاصد حفاظتی و اندازه گیری استفاده می شود تبدیل کرد . ترانس PT ساختمانی شبیه CT دارد با این تفاوت که تعداد دورهای سیم پیچ اولیه بیشتر از سیم پیچ ثانویه می باشد. PT در مدار فشار قوی به صورت موازی قرار می گیرد.

🔵 کاربرد ترانسهای ولتاژ:

1⃣ به منظور اندازه گیری ولتاژ و بعضی دیگر از کمیتهای الکتریکی،که PT برای این مقصود فقط تا یک حد مشخصی از ولتاژ را نشان می دهد و ازیک حد تعیین شده ای به بالاتر را آن مقدار تعیین شده نشان میدهد.

2⃣ برای مقاصد حفاظت ی که نیاز به نمونه ولتاژ از رله های ولتاژی دارد مانند رله دیستانس و..

برای این مقصود تمام مقادیر واقعی ولتاژ نمایش داد ه می شود اما طبق تعریفی که برای آن شده بوسیله یک رله عمل می کند و مثلاً اگر مقدار ولتاژ از یک حدی بیشتر یا کمتر شد رله عمل می کند و بریکر مورد نظر را باز کرده و جریان را قطع می کند.

power line carrier

- شبکھ ھای مخابرات عمومی جوابگوی نیاز ھای ارتباطی جھت بھرهبرداری موثر از شبکھ فشار قوی نمی باشد.
- تبادل اطلاعات بین مراکز دیسپاچینگ و سایر پست ھا توسط یک شبکھ مخابراتیمطمئن و اختصاصی ، از ضروریات اینگونھ مراکز می باشد.
- با استفاده از شبکھ جامع مخابراتی ، پست ھا می توانند بھ تجھیزات حفاظتی مجھز گردندکھ باعث قابلیت اعتماد بیشتر و بھره برداری موثر تر از شبکھ می گردد.
- عدم وجود یک شبکھ مخابراتی ا ختصاصی ضعف ارتباط از طریق شبکھ مخابراتیشرکت مخابرات، عدم دسترسی اکثر پست ھای واقع در خارج شھر بھ خطوط ا رتباطیPlc مشکلاتی ھستند کھ در صورت وجود یک شبکھمخابراتی مطمئن برطرف گشتھ وامکان بھره بردای موثرتر از شبکھ را ایجاد می کند.

http://uplod.ir/98jeh3mvaj02/Power_Line_Carrier.pdf.htm

فیدر سایزینگ

فیدر سایزینگ

فیدر های موتوری:

• موتورهای القایی تک فاز و سه فاز به جز موتورهای روتور سیم پیچی شده( موتورهای سنکرون و القایی به غیر از کلاسE )

1-      سایز هادی فیدر ، باید حداقل قابلیت تحمل 125 درصد ماکزیمم جریان موتور را دارا باشد.

2-      سایز کلید حفاظتی(TMD ) ، باید ماکزیمم قابلیت تحمل 250 درصد ماکزیمم جریان موتور را دارا باشد.

3-      سایز کلید حفاظتی(M ) ، باید ماکزیمم قابلیت تحمل 800 درصد ماکزیمم جریان موتور را دارا باشد.

4-      سایز فیوز( تایپ تاخیری(Gg )) ، باید ماکزیمم قابلیت تحمل 175 درصد ماکزیمم جریان موتور را دارا باشد.

5-      سایز فیوز( تایپ غیر تاخیری) ، باید ماکزیمم قابلیت تحمل 300 درصد ماکزیمم جریان موتور را دارا باشد.

• موتورهای روتور سیم پیچی شده :

1-     سایز هادی فیدر ، باید حداقل قابلیت تحمل 125 درصد ماکزیمم جریان موتور را دارا باشد.

2-     سایز کلید حفاظتی(TMD ) ، باید ماکزیمم قابلیت تحمل 150 درصد ماکزیمم جریان موتور را دارا باشد.

3-      سایز کلید حفاظتی(M ) ، باید ماکزیمم قابلیت تحمل 800 درصد ماکزیمم جریان موتور را دارا باشد.

4-      سایز فیوز( تایپ تاخیری(Gg )) ، باید ماکزیمم قابلیت تحمل 150 درصد ماکزیمم جریان موتور را دارا باشد.

5-      سایز فیوز( تایپ غیر تاخیری) ، باید ماکزیمم قابلیت تحمل 150 درصد ماکزیمم جریان موتور را دارا باشد.

فیوز کات اوت

فیوز ترانسفورماتور که اغلب کت اوت( CUT OUT FUSE) نامیده می شود یک المنت است و چون با برداشتن تیغه فولادی یا نگهدارنده فیوز مدار مانند قطع یک کلید ، باز می شود به آن کت اوت می گویند . فیوز کت اوت جهت حفاظت ترانسفورماتور در مقابل جریانهای زیاد احتمالی ناشی از اتصال کوتاه یا اضافه بار در شبکه فشار ضعیف و سیم پیچی های داخل ترانسفورماتور به کار می رود .

قسمت های یک کت اوت : 

کت اوت شامل دو قسمت است یکی محفظه مسدود که اتصالات خط به آن می بندد و طوری ساخته شده که به کراس آرم بسته می شود و دیگری نگهدارنده فیوز که متحرک است و به آسانی المنت داخل آن قابل تعویض است .

انواع کت اوت :

کت اوت های توزیع معمولا سه نوع هستند : کت اوت مسدود – کت اوت باز – کت اوت با المنت بدون محافظ یا (روباز) . کت اوت هایی که معمولا در برق ایران مصرف می شود از نوع باز هستند .

رله دیفرانسیل

 

رله دیفرنسیال براساس مقایسة جریانها ( تراز جریانی) کار می‌کند و بدینوسیله جریان در ابتدا و انتهای وسیله‌ای که باید حفاظت شود سنجیده شده و با هم مقایسه می‌شود این تفاوت جریان در دو طرف محدودة حفاظت شده اغلب در اثر اتصال کوتاه یا اتصال زمین و غیره بوجود می‌آید. در صورتیکه قبل از اتصال شدن مسلماً جریانهای دو طرف با هم برابر هستند.

رله دیفرانسیل فقط محدودة داخل خود را حفاظت می کند و از این جهت از آن بیشتر برای حفاظت ترانسفورماتورها، ژنراتورها و موتورهای فشارقوی و شین‌ها استفاده می‌شود و از اول محدودة حفاظت شده باید سیم‌های سنجش به محل رله کشیده شود.
برای رله دیفرنسیال معمولاً از یک رله جریانی ( رله آمپریک) ساده استفاده می‌شود و جریانی که رله را بکار می‌اندازد. برابر با تفاوت جریانهای زکوندر ترانسفورماتور می‌باشد.

جریان نشتی و حفاظت در مقابل آن

حفاظت در مقابل جریان نشتی(Residual current) و حفاظت جان

با توجه به خسارت های زیادی که به علت برق گرفتگی و یا آتش سوزی ناشی از جریان نشتی، عارض انسان می گردد، استفاده از رله های نشتی یاب و یا محافظ جان اهمیت زیادی پیدا می کند. برای آشنایی شما دوستان عزیز، تصمیم گرفتم که مطالبی را در این مورد ارایه نمایم.

دلیل استفاده از قطعات حفاظت از جریان نشتی:

عبور جریان الکتریکی از وسایل برقی همواره با خطر همراه بوده است. لوازمی که دارای عایق‌بندی ضعیف و یا سیم‌کشی اشتباه هستند و یا استفاده غیر صحیح از آن‌ها می‌شود می‌توانند موجب خطرات عمده‌ای مانند آتش سوزی و برق گرفتگی شوند.

اتصال‌کوتاه و اضافه‌بار توسط قسمت حرارتی و مغناطیسی کلیدهای مینیاتوری محافظت می‌شوند ولی این قطعات نمی‌توانند مدارات را در مقابل جریان‌های نشتی که خسارت‌های شدیدی را ایجاد می‌کنند، حفاظت نمایند.

جریان نشتی:

جریان نشتی اغلب بر اثر از بین رفتن و فرسودگی عایق بین رساناهای برق‌دار ویا بین رسانای برق‌دار و زمین، ناشی می‌شود . این مساله باعث می‌شود که جریان الکتریکی از مسیر اصلی خود خارج شود که به دنبال بالا رفتن حرارت می‌تواند تولید آتش‌سوزی کند. همچنین سطوح مرطوب وآلوده، این خطر را تشدید می نمایند. به دنبال بوجود آمدن جریان نشتی، 1- خطر آتش سوزی و صدمه دیدن تجهیزات برقی و 2- خطر برق‌گرفتگی تشدید می‌شود.

 

ترانسفورمر های خود حفاظت کننده یا cps

این نوع ترانسفورمر ها دارای یک برقگیر اولیه ، یک فیوز انتشاری غوطه ور در روغن فشار قوی درونی ترانس و یک قطع کننده مدار فشار ضعیف که از آن در برابر برخی اتصال کوتاه های طرف ثانویه و اضافه بار های خطرناک محافظت می کند میباشد .