کنتاکتور چیست و طرزکار آن

کنتاکتور تجهیزی برای قطع و وصل جریان برق بین مصرف کننده و کلید تغذیه آن می باشد همچنین برای کنترل و فرمان قطع و وصل به موتور های الکتریکی به کار می رود.کنتاکتور (Contactor) یک کلید کنترل شونده به صورت الکتریکی است که برای کلیدزنی یک مدار قدرت یا کنترل مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنتاکتور شباهت زیادی به رله دارد، با این تفاوت که کنتاکتور برای کاربردهای آمپر بالا به کار می رود.

کنتاکتورها برای کنترل بارهای مختلف الکتریکی اعم از الکتروموتورها، بانکهای خازنی، مدارات روشنایی، گرمکن های الکتریکی و سایر تجهیزات الکتریکی استفاده می شوند.

در تابلو_برق معمولا در مسیر کلید های که موتور دار نیستند (MCCB) از کنتاکتور استفاده می شود.ولی در کلید های موتور دارچون خود کلید موتور دار است می توانیم فرمان چپ یا راستگرد را از خود موتور تحویل بگیریم.نکته مهم دیگر اینکه چون رله های کمکی حداکثر جریانی که تحمل می کنند ۱۰ آمپر را تحمل می کنند (بستگی به رله کمکی شرکت سازنده و استاندارد تعیین شده)

 از کنتاکتورها برای قطع و وصل خازنها در تابلوهای خازنی اتوماتیک استفاده می شود. از آنجایی که در لحظه کلید زنی (سوئیچینگ) خازن رفتاری همانند اتصال کوتاه از خود نشان می دهد، این امر باعث ایجاد جریان_هجومی شدید در مدار خازن می گردد. لذا کنتاکتورهای خازنی با داشتن کنتاکت های کمکی و مقاومت های محدود کننده جریان از شدت جریان هجومی می کاهند.

اجزای کنتاکتور :

✍ کنتاکتور از پنج بخش اصلی تیغه اصلی ، بوبین، محفظه(Frame) عایقی ، تیغه کمکی و رله حرارتی تشکیل شده است

1⃣ تیغه‌اصلی

تیغه‌های هر کنتاکتور به دو بخش تقسیم می‌شود. تیغه‌های قدرت و تیغه‌های فرمان. وظیفهٔ اصلی تیغه‌های قدرت هدایت جریان اکتریکی پس از هر بار تحریک شدن بوبین از خود است. تیغه‌های فرمان نیز همانطور که از نامشان مشخص است برای استفاده درم دار_فرمان به کار می‌رود. تیغه‌های فرمان به دو صورت نرمالی باز و نرمالی بسته بر روی بدنه کنتاکتور تعبیه شده‌اند. این تیغه‌ها پس از هر بار تحریک شدن بوبین تغییر وضعیت داده و به حالت عکس تغییر وضعیت می‌دهند.

2⃣ بوبین

بوبین یک هسته مغناطیسی سیم پیچی شده است که نیروی لازم را برای اتصال فیزیکی کنتاکتهای هادی الکتریسته فراهم می‌سازد.

3⃣ محفظه

این بخش، برای ایزوله کردن بخشهای هادی و خطرناک کنتاکتور و حفظ جان کسانی که با کنتاکتور سر و کار دارند، به کار می‌رود. جنس محفظه معمولاً از مواد عایق الکتریسیته مانند Bakelite، Nylon ۶ و پلاستیکهای سفت شونده در برابر حرارت است.

4⃣ تیغه کمکی

تیغه‌های کمکی، تیغه‌های فرمان (آمپر پایین) نرمالی باز و نرمالی بسته می‌باشند که بالای بدنه کنتاکتور و یا در بعضی از مدل‌های آن در کنار بدنه کنتاکتور نصب می‌شوند و بدین ترتیب با هر بار تحریک شدن بوبین کنتاکتور، این تیغه‌ها تغییر وضعیت می‌دهند.

5⃣ رله_حرارتی

معمولاً برای حفاظت از بارهایی که به کنتاکتور بسته می‌شود از رله حرارتی یا بی متال استفاده می‌شود. این نوع رله‌ها در برخی از انواع کنتاکتور بر روی بدنه تعبیه شده‌اند و در انواع دیگر به صورت اختیاری بر روی کنتاکتور بسته می‌شوند. اگر بار بسته شده به کنتاکتور جریانی بیش از حد مجاز از شبکه بکشد یا ولتاژ ورودی بجای سه فاز دو فاز بشودرله حرارتی عمل می‌کند و از صدمه زدن به بار الکتریکی جلوگیری می‌نماید.